Hipertansiyona dair her şey

Hipertansiyon nedir?
Yüksek tansiyon olarak da bilinen hipertansiyon, atar damarlarda kanın normalden daha yüksek basınçla akması sonucu, kan basıncının olması gerekenden daha yüksek olması durumudur. Yani damar duvarını bir kum torbasına benzetirsek, kalbi de bir boksöre benzetirsek, hipertansiyon her kalp atımında içeriden damar duvarına vurduğu bir yumruktur. Kalp hastalığı, inme gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Hipertansiyonun belirtileri nelerdir?
Çoğu zaman belirgin bir belirti göstermeyebilir. Ancak bazı durumlarda baş ağrısı, baş dönmesi, burun kanaması, nefes darlığı veya göğüs ağrısı gibi belirtiler yaşayabilir.

Hipertansiyonun nedenleri nelerdir?
Genetik faktörler, aşırı tuz tüketimi, obezite, şeker hastalığı, hareketsiz yaşam tarzı, stres, alkol ve sigara kullanımı gibi faktörler hipertansiyona yol açabilir.

Dünyada ve Türkiye’de hipertansiyonlar ilgili son araştırmalar neler?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya genelinde yetişkinlerin yaklaşık yüzde 22’si hipertansiyon hastası olduğu belirtilmektedir. Yaşla birlikte görülme oranlarının arttığı gözlenirken 60 yaş üzeri kişilerde bu oran yüzde 60’a kadar çıkabilmektedir. Türkiye’de yapılan araştırmalara göre ise hipertansiyon görülme oranları yaklaşık yüzde 30-32 dolaylarında tespit edilmiştir.

Hipertansiyon kadınlarda mı yoksa erkeklerde mi daha çok görülüyor?

Türkiye’de kadınlarda hipertansiyon görülme oranı yüzde 32, erkeklerde ise yüzde 28 civarında olarak kayıtlara geçmektedir. Bu veriler, kadınlarda hipertansiyonun daha yaygın olduğunu göstermektedir. Hipertansiyon genellikle yaşla birlikte artan bir sağlık sorunudur ve özellikle 40 yaşın üzerindeki kişilerde daha yaygın görülmektedir. Erkeklerde daha genç yaşlarda görülürken, kadınlarda ise menopoz sonrası dönemde risk daha fazladır

Hipertansiyon başka hangi hastalıkları tetikler?

Hipertansiyon, kalp hastalıkları ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açarak ölüm riskini artırmaktadır. Küresel olarak her yıl yaklaşık 9.4 milyon kişinin hipertansiyon nedeni ile hayatını kaybettiği bilinmektedir. Türkiye’de de kalp-damar hastalıklarına bağlı ölümlerin önemli bir kısmı hipertansiyona bağlıdır.

Hipertansiyon tanımında en önemli kriter ne?
Bizim hekimler için yüksek tansiyon teşhisi koyma konusunda en önemli kriter küçük tansiyon kriteridir. Küçük tansiyonun 90’ın üzerinde olması bize göre yüksek tansiyondur. Büyük tansiyonun emosyonel durumla yani psikolojiyle de değişme olasılığı olduğu için teşhiste biz, kronik tansiyonu yani küçük tansiyonu baz alıyoruz.

Düşük tansiyonun bir avantaj olduğu doğru mu?
Yüksek tansiyon her kalp atımında damar duvarına vurulan bir yumruktur. Bu yumruğun şiddeti ne kadar yüksek olursa damar sertliği hastalığı o kadar erken başlar. Düşük tansiyon daha az travmatize edici olduğu için bizim için daha iyi olduğunu düşünüyorum.

Stres yüksek tansiyona neden olur mu?
Yüksek tansiyon ilk başladığında önce kendimize şunu sormalıyız. Stresli miyiz? O yüzden stres faktörünü en başta düşünmek gerekiyor. Eğer antidepresanla yüksek tansiyon düşüyorsa tamamen psikolojik faktörlerdendir. O yüzden tansiyon tedavisinde antidepresanlar önemli bir yer tutar.

Hipertansiyonu dengeleyen bir spor var mı?
Yüksek tansiyonlu olan hastalarımız için en uygun spor yüzme sporudur. Bu spor yatay yapıldığı için suda lenf dolaşımı artar. Ayrıca su kaybı olmaz. Dolayısıyla tansiyon ilacının kontrolü altında, yarışmalı olmayacak şekilde, zorlanmadan yüzme sporu yapılabilir.

Yüksek tansiyon tedavisinde idrar söktürücü neden kullanılır?
Yüksek tansiyon sık idrara çıkma sebeplerinden biridir. Fakat tansiyon tedavisinde diüretiklerin yani idrar sökücülerinin de kullanılması gerekir. Bu da daha çok idrar sökülmesine sebep olur ve daha sık idrar çıkmasına sebep olabilir. İlaçların etkisi sodyumu atıp potasyumu tutmaktır.

Hipertansiyonu nasıl kontrol altına alabilirim?
Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz, tuz tüketimini azaltma, stres yönetimi, alkol ve sigara tüketimini sınırlama ve doktorun verdiği ilaçları düzenli kullanma hipertansiyonu kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.

İlaçlar bağımlılık yapar mı?
Bazı hipertansiyon ilaçları yan etkilere yol açabilir. Bunlar arasında baş dönmesi, baş ağrısı, yorgunluk, mide bulantısı ve öksürük gibi belirtiler bulunabilir. Herhangi bir yan etki durumunda doktora başvurulmalıdır. Hipertansiyon ilaçları bağımlılık yapmaz.

Hipertansiyon diyeti var mıdır?

Öncelikle tuz tüketimini azaltmak gerekir. Günlük tuz alımını 5 gramdan yani bir çay kaşığından az olacak şekilde sınırlayın. Fazla tuz tüketimi kan basıncını artırabilir. Potasyumdan zengin meyve ve sebze tüketimi de kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir. ‘Dietary Approaches to Stop Hypertension – Hipertansiyonu Düşürmek için Diyet Yaklaşımı” yani DASH diyeti, son yıllarda hipertansiyonu kontrol etmek için önerilen bir diyet yöntemidir. Bu diyet; meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız proteinler ve az yağlı süt ürünleri açısından zengindir. Ayrıca doymuş ve trans yağlardan kaçının. Katı yağlar, işlenmiş sıvı yağlar, hazır ve paketli gıdalar, işlenmiş gıdalar, cipslerden uzak durmak gerekir, bunun yerine zeytinyağı, fındık yağı, avokado yağı gibi sağlıklı yağları tüketmek gerekir. Ayrıca şekerli içecekler, tatlılardan, sigaradan ve alkolden uzak durun. Tam tahıllar, baklagiller ve lif açısından zengin diğer gıdalar da kan basıncını düzenlemeye yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz, hareketli yaşam ve stres yönetimi de yüksek tansiyonu dengelemeye yardımcı yöntemlerdir.